بهينه ساز فناوري اطلاعات و ارتباطات دكتر امين گلستاني
Digital Addressable Lighting Interface
DALI پروتکل ارتبــاطی و یک استانــــدارد جدیــد برای بالاست الکترونیک می باشدکه قابلیت تنظیم شدت روشنایی لامپ را دارد.
در این سیستم برای هر بالاست الکترونیک یک آدرس دیجیتال در حافظه اختصاص داده می شود.
کلمه DALI مخفف عبارت Digital addressable lighting interface بوده و به معنای واسط آدرس پذیر و دیجیتال نورپردازی ساختمان می باشد. سیستم Dali در واقع یک استاندارد یا پروتکل می باشد که توسط ان می توان در یک سیستم هوشمند سازی BMS میزان نور چراغ ها و روشن یا خاموش شدن آنها را با سیم کشی ولتاژ پایین انجام داد.
همانطور که می دانید در سیستم خانه هوشمند BMS ساختار سیم کشی ۲۲۰ ولتی حذف می شود و می توان با ولتاژ پایین در سیم کشی میزان نور چراغ ها را کنترل نمود که هم در هوشمند شدن یک ساختمان و هم در کمتر کردن هزینه برق ساختمان تاثیر زیادی دارد. حال سیستم dali در یک سامانه هوشمند سازی ساختمان این امر را برای شما فراهم می کند.
سیستم Dali حتی می تواند خطاهای لامپ و خطاهای تنظیم نور لامپ را نیز گزارش دهد و این کار هزینه نگهداری را کاهش داده و همچنین کیفیت کار نوردهی ساختمان را بالا می برد. همچنین داده ها در سیستم dali در برابر نویز مقاوم می باشند. همچنین در این سیستم می توان هر لامپ را بطور جداگانه و یا بصورت گروهی مدیریت و کنترل نمود. الی یک استاندارد برای بالاست های دیجیتال را مشخص می کند. پروتکل دالی مستقل از تولیدکنندگان تجهیزات روشنایی است و طبق استاندارد ۶۰۹۲۹ IEC قابلیت استفاده برای تجهیزات از برندهای گوناگون را دارد.
استاندارد جدید آن مشخص می کند که صرفا برای سیستم های دیجیتال نیست و برای جریان آنالوگ بین ۱-۱۰ ولت نیز قابل کنترل است. این سیستم به دلیل ویژگی های مثبت آن به تدریج جایگزین سیستم های قدیمی خواهد شد. دالی امکان دسترسی به یک سیستم روشنایی قابل انعطاف، مقرون به صرفه و غیرمتمرکز را فراهم می سازد. سیستم دالی فقط برای سیستم روشنایی به کار می رود البته این نقطه ضعف دالی نیست زیرا این ویژگی باعث برنامه ریزی و نصب راحت تر آن شده است. دالی از سیستم های هوشمند ارزان تر و ساده تر است. دالی می تواند با سیستم های هوشمند ساختمان ترکیب شود به صورت سیستم یا زیر سیستم به کار گرفته بشود.
مزایای سیستم روشنایی هوشمند
- فراهم شدن امکان کنترل روشنایی هوشمند
- تنظیم شدت روشنایی و کنترل نور با توجه به روشنایی روز و اشغال شدن محیط
- امکان گروه بندی چراغ روشنایی
- امکان کنترل از راه دور
- امکان برنامه ریزی زمانی برای صرفه جویی در مصرف انرژی
- پایین آوردن هزینه های نگهداری با استفاده از تکنولوژی امواج رادیویی
- امکان شبیه سازی نور روز با استفاده از ترکیب رنگ نورهای سفید
نیازهای پروژه های مدرن روشنایی متعدد هستند. اما در گذشته پروژه ها تنها یک هدف را محقق می ساختند. امروزه راحتی، قابلیت های مختلف و کاهش انرژی از ویژگی های جذابی است، که باید به عنوان اهداف اضافه شوند. شیوه های سنتی نصب و اجرا که از سیم کشی ها، کلیدها و دیمرهای ساده بهره می بردند در این سیستم کاربردی نخواهند داشت. کنترل با رابط های آنالوگ مانند کنترلرهای ۱-۱۰ ولتی انعطاف پذیری و قابلیت های مناسبی ندارند. این موضوع باعث می شود ارتقا دادن آن بسیار دشوار باشد. و همچنین باعث گسترش استفاده از کابل های پیشرفته تر دیجیتال در مدیریت روشنایی و مدیریت هوشمند ساختمانی شده است. و قابلیت های بالا و انعطاف پذیری مورد نیاز برای این نوع ای سیستم ها را تضمین خواهد کرد. اما نصب و راه اندازی آنها مستلزم هزینه های بالایی برای تجهیزات است. همچنین برای معماران و تکنسین های نصب نیازمند دانش تخصصی درباره آن است. مجموعه این عوامل در صنعت روشنایی باعث روی آوردن به تعریف یک استاندارد جدید ( پروتکل دالی ) برای ارتباط دیجیتال بین تجهیزات و منحصرا مربوط به سیستم های روشنایی شده است. که هدف آن ایجاد سیستمی کم هزینه و ساده است. این سیستم با حداکثر قابلیت ها و به منظور ساده سازی ارتباطات در ساختمان طرح ریزی شده و دستورات آن به مجموعه از توابع منطقی بهینه برای کنترل روشنایی محدود شده است. مفهوم دالی براساس هوشمندی، کاربرد آسان، قابلیت های مناسب و هزینه پایین استوار است.
یکی از رایج ترین پروتکل ها در سیستم های کنترل روشنایی هوشمند، پروتکل DALI است. در این پروتکل هر بالاست الکترونیک دارای یک آدرس خاص است که می توان آن را به طور مستقل کنترل کرد. پروتکل DALI در موارد زیر توصیه می شود:
- محیط های اداری که در آنها نور روز به میزان زیادی وجود دارد و می خواهیم در صورت وجود نور طبیعی خورشید، نور چراغ روشنایی کاهش یاید.
- منازل مسکونی برای اینکه بتوانیم سناریوهای مختلف روشنایی هوشمند را برای کاربری های مختلف تعریف کنیم (صرف غذا، پذیرایی، خواب، …)
- فروشگاه ها برای اینکه بتوانیم با تغییر رنگ در ساعات/روزها/فصول مختلف جذابیت بصری بیشتری ایجاد کنیم
- هر جا که بخواهیم تک تک چراغ روشنایی را به صورت مستقل کنترل کنیم یا بخواهیم بااستفاده از نرم افزار کامپیوتر منابع روشنایی هوشمند را کنترل کنیم.
بنابر یکی از دلایل زیر سیستم های کنترل روشنایی هوشمند پیشنهاد می شوند:
- صرفه جویی در مصرف انرژی با کنترل میزان روشنایی متناسب با نور طبیعی و حضور افراد در محل
- افزایش رفاه با امکان کنترل پذیری بیشتر در میزان روشنایی و انتخاب آزادانه روشن و خاموش کردن
- زیبایی بیشتر با امکان تعریف سناریوهای مختلف برای کاربردهای مختلف
