بهينه ساز فناوري اطلاعات و ارتباطات دكتر امين گلستاني
تکنولوژی آیبیکن – iBeacon برای اولین بار در سال ۲۰۱۳ توسط شرکت اپل معرفی شد ، هدف از ایجاد این تکنولوژی موقعیت یابی و ناوبری افراد در داخل اماکن سرپوشیده (که جی پی اس GPS جوابگو نیست) ، اطلاع رسانی و تبلیغات بود .
بیکن در واژه نامه Oxford چنین تعریف شده: “آتش یا نوری که در یک ارتفاع قرار داده شده برای هشدار، ارسال سیگنال و یا جشن”. در جایی دیگر “فانوس دریایی” تعریف شده است. علت انتخاب این نام برای این دستگاه کارکرد آن می باشد، زیرا این دستگاه برای جلب توجه به یک موقعیت خاص از طریق ارسال سیگنال طراحی شده است.
بیکن ها دستگاه های انتقال دهنده ی کوچک و کمهزینه ای هستند که با بلوتوث کم انرژی (Bluetooth low energy) که بلوتوث ۴٫۰ یا بلوتوث هوشمند نیز نامیده می شود، مجهز شده اند و می توانند پیام های مبتنی بر مجاورت (نزدیکی)، و پیام های آگاهی دهنده را منتقل کنند. این انقلاب در پیشرفت فناوری، زمانی حاصل شد که Apple پروتکلی با نام ibeacon را در طول راه اندازی iOS7 در کنفرانس Apple Worldwide Developers در ۲۰۱۳ معرفی کرد. پس از آن شرکت ها، فرستنده سخت افزاری سازگار با آن را با نام beacon تولید کردند. «آیبیکن» (ibeacon) پروتکل اپل و مبتنی بر مفهوم بلوتوث است که به بلوتوث اجازه دریافت یا پخش اطلاعات کوچک و ثابت در فواصل کوتاه می‌دهد. به عبارت ساده‌تر، از دو قسمت تشکیل شده است: یک پخش‌کننده (دستگاه بیکن) و یک گیرنده (برنامه گوشی‌های هوشمند). پخش‌کننده همیشه اعلام می‌کند که «من اینجا هستم، و آی‌دی من … است»، در حالی که گیرنده این بسته‌های رادیو، بلوتوث را تشخیص می‌دهد و هرچه نیاز باشد، چه دور، چه نزدیک با آنها انجام میشود.
آیبیکن یک تکنولوژی شگفت انگیز است و کاربرد های گسترده تری نسبت به NFC یا GPS دارد. این تکنولوژی در همه صنایع از جمله صنعت خرده فروشی، بانکداری، هتل داری، غذا و رستوران داری، گردشگری، حمل و نقل عمومی، حمل و نقل هوایی، ریلی و جاده ای و… کاربردهای فراوان دارد. تصور کنید در خیابان مشغول راه رفتن هستید. در همین لحظه یک پیام اطلاع رسانی از یک فروشگاه خرده فروشی نزدیک تان دریافت می کنید : “سلام مریم. به فروشگاه X خوش آمدید، به ازای هر خریدی که شما امروز انجام دهید، ۲۰% تخفیف خواهید گرفت.” چنین چیزی جالب نیست؟! شما به راحتی می توانید با قدم زدن در خیابان از تمام تخفیف ها، پیشنهادهای ویژه، قیمت ها و خیلی چیزهای دیگر فروشگاه های اطراف تان آگاه شوید.
این تکنولوژی بر بستر بلوتوث ۴٫۰ به بعد قابلیت اجرا دارد ، با توجه به اینکه از این ورژن مصرف بلوتوث به شدت کاهش یافته و روشن بودن آن در میزان مصرف گوشی های تلفن همراه تقریبا تاثیر خاصی نمی گذارد و همینطور دستگاه های بیکن که با باطری کار میکنند به راحتی با یک باطری سکه ای کوچک تا ۶ماه می توانند به کار خود ادامه دهند .
آیبیکن (IBeacon) یک سیستم موقعیت یاب داخلی است که می تواند دستگاه های نزدیک را که پیام های اطلاعاتی و یا تبلیغاتی ارسال می کنند شناسایی کند. البته این مورد با توجه به اختیاراتی است که شما اعمال می کنید. چنین سیستمی، به تازگی مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. برای نمونه، برخی از برند ها مانند “لیگ اصلی بیس بال”، اپل در فروشگاهای خود ، “فروشندگان مختلف”، “فروشگاه های مواد غذایی” و حتی “فروشگاه های لوازم جانبی خودرو” می توانند از این سیستم استفاده کنند.
قدرت ارسال سیگنال توسط تگ های بیکن (Beacon) بسته به نوع طراحی و تنظیمات اعمال شده در آن می تواند بین ۵ سانتی متر تا ۲۰۰ متر باشد .
معمولا تعیین میزان قدرت سیگنال توسط صاحب فروشگاه یا مکان برای کاربردهای مختلف تنظیم میشود ، مثلا برای اطلاع رسانی های عمومی با قدرت نهایی ۲۰۰ متر و یا برای پرداخت و یا یک توضیح بیشتر در حد ۳۰ سانتی متر قرار داده می شود . از بیکن‌ها برای مسیریابی داخلی با دقت بسیار بالا می‌توان بهره برد. فرض کنید شما وارد یک مرکز خرید بزرگ، یک فرودگاه، یک ساختمان اداری بزرگ، دانشگاه یا هر مکان دیگری می‌شوید که مسیریابی در آن دشوار است. به محض ورود شما به این مکان‌ها، نقشه سه‌بعدی آنها با تمام جزییات روی تلفن همراه‌تان به نمایش درمی‌آید. شما می‌توانید وضعیت مکانی خود را در لحظه روی نقشه مشاهده کنید و حتی مکان‌های دیگری را نیز در همان ساختمان جست‌وجو کنید تا سریع‌ترین مسیر دستیابی به آنها در نقشه برای شما ترسیم شود. مراکز خرید می‌توانند از این روش برای نشان دادن تخفیف‌های برندهای مختلف خود استفاده کنند.
تکنولوژی جی پی اس GPS بدلیل نیاز به ارتباط با ماهواره ، تنها در فضای باز و بدون سقف قابل استفاده است . در حالی که تکنولوژی آیبیکن اساسا برای فضاهای سرپوشیده و ردیابی درون ساختمانی طراحی شده است .
نویسنده: دکتر امین گلستانی، مشاور و مدرس استراتژی های فناوری و امنیت اطلاعات
