--------------------------------------------------------------------------------------------- Optimizer of Information Technology & Communication ----------------------------------------------------------------------
امنیت، سرعت و دقت را از ما بخواهید

اصطلاحات فناوري اطلاعات

براي ورود به بحث فناوري اطلاعات در شاخه هاي مهندسي فناوري اطلاعات و همچنين مديريت فناوري اطلاعات لازم است تا ابتدا با برخي از متداولترين واژه ها و اصطلاحات اين حوزه آشنا شويم لذا در ذيل به برخي از پر كاربردترين اين واژه ها اشاره مي گردد:

فن افزار : technoware

 فناوري مطرح در اشياء مورد استفاده براي توليد کالاها يا خدمات (ابزارآلات، تجهيزات، تاسيسات و تسهيلات فيزيکي يا سخت افزاري)

انسان افزار: humanware

 شامل تجربيات ، مهارتها ، دانش ، خرد و خلاقيت انسان

اطلاعات افزار: infoware

 شامل شرح ، توصيف فرآيندها و ساير مستندات و نرم افزارها

سازمان افزار: orgaware

 روش مديريتي و نظام هاي سازماني ، قدرت رهبري و ايجاد انگيزش بهينه سازي تصميم گيري و تامين اهداف سازماني

   LAN مخفف Local area network به معناي فضاي شبكه محلي است كه به شبکه‌هاي کوچک و در محدوده يك ساختمان خطاب مي‌شود.

 MAN  مخفف Metropolitan area network به معناي فضاي شبكه شهري است و همان‌طور كه از نام آن برمي‌آيد شبكه‌اي در محدوده يك شهر است.

 WAN مخفف Wide area network فضاي شبكه‌اي عريض است و حيطه آن مي‌تواند به وسعت كره زمين باشد.

 Server  لفظي است كه به سرويس‌دهنده خدمات شبكه‌اي خطاب مي‌شود.

  Client كاربراني هستند كه در سطح شبكه از خدمات سرويس‌دهنده استفاده مي‌كنند.

  Node رايانه‌هاي متصل به شبکه را گويند كه در پشت هر يك از آن‌ها كلاينتي قابل تعريف است.

Network برخي اوقات به صورت Net نوشته شده به معناي شبكه و منظور از آن مجموعه‌اي از رايانه‌هاي در ارتباط با يكديگر است.

  Topology معماري اتصال رايانه‌ها را برروي شبكه گويند كه خود انواعي از قبيل حلقه‌اي، خطي، ستاره و نظير به نظير دارد.

  Ring رايانه‌ها به صورت دايره به يكديگر اتصال دارند و در اين معماري از توكني براي اجازه ورود اطلاعات استفاده مي‌شود.

  Bus در اين معماري كابلي بين رايانه‌ها به اشتراك گذاشته مي‌شود و تمامي آنها دسترسي برابري براي اشتراك‌گذاري داده‌ها دارند.

  Star  كاربردي‌ترين توپولوژي شبكه است كه در آن تمامي رايانه‌ها به سروري واحد متصل‌اند.

  Mesh به شبكه‌هاي با معماري نظير به نظير گفته مي‌شود.

  Peer – to – Peer شبکه‌هاي نظير به نظير هستند كه تمامي رايانه‌ها در آن به يكديگر متصل‌اند و هر رايانه مي‌تواند نقش سرويس‌دهنده و سرويس‌گيرنده داشته باشد.

  Server – Based اين معماري متمركز بر سرويس‌دهنده/ سرويس‌گيرنده است و روال ستاره را پياده‌سازي مي‌كند.

 Unix  نوعي سيستم عامل متن باز است.

  Windows NT Server يكي از نسخه‌هاي سيستم عامل مايكروسافت براي شبکه است.

 DTE مخفف Data Terminal Equipment به معناي تجهيزات پايانه‌اي داده است كه گيرنده و فرستنده‌هاي داده‌ شبکه‌ را شامل مي‌شود.

  Band width به معناي پهناي باند است و عموما مخفف آن (B.W) به كار مي‌رود و محدوده‌اي از حركت بدون افت امواج آنالوگ را شامل مي‌شود.

 Share در راستاي صرفه‌جويي اقتصادي و منابع هزينه‌اي عمل اشتراك‌گذاري انجام مي‌شود كه شامل داده‌ها و منابع سخت‌افزاري موجود در شبکه است.

 Bps معياري براي سنجش سرعت نقل و انتقال داده‌ها در شبكه است كه به عنوان مثال سرعت نقل و انتقال دراتصال Dial-Up حداكثر ۵۶kbps است.

 Noise اصطلاح نويز به اختلالات امواج الکتريکي خطاب مي‌شود كه مي‌تواند روند نقل و انتقال را با چالش مواجه كند.

ADSL اينترنت با دسترسي پرسرعت است كه پهناي باند را به تقاضاي كاربر در اختيار او قرار مي‌دهد.

 Wireless اينترنت با دسترسي سيار است كه محدوديتي در مكان براي دسترسي به شبكه ايجاد نمي‌كند.

 Access Point نقاط دسترسي است و رايانه‌ها و تجهيزات تكنولوژي را به شبكه‌هاي با دسترسي محلي (LAN) متصل مي‌كند.

 Protocol قوانين و استانداردهايي هستند كه در برقراري ارتباطات شبكه‌اي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

 كارت شبكه: معروف به NIC مخفف Network Interface Card است و دروازه‌اي براي اتصال رايانه‌ها به شبكه هستند.

 نوسانات سيگنال: بر سر زبان‌ها به Collision جا افتاده است.

 ‍Coaxial نوعي کابل رابط هم محور شبكه است كه سرعتي معادل با ۱۰ مگابيت بر ثانيه دارد.

  Thinnet نوعي کواکسيال است كه به نازک شهرت دارد و محدوده پشتيباني آن بدون تقويت كننده ۱۸۵ متر است.

 Thiknet نوعي کواکسيال است كه به ضخيم شهرت دارد و محدوده پشتيباني آن بدون تقويت كننده ۵۰۰ متر است.

  Fiber Optic فيبر نوري كه امروزه بر سر زبان‌ها افتاده و در كابل‌كشي‌هاي شبكه‌هاي بين شهري و شهرها به كار مي‌رود سرعتي تا ۱ گيگابيت بر ثانيه را شامل مي‌شود.

آدرس IP: پس از اتصال به یك شبكه كامپیوتری (حقیقی و یا مجازی)، به هر دستگاه رایانه یك آدرس مخصوص و منحصر به فرد اختصاص‌داده می‌شود كه آنرا اصطلاحاً “آدرس IP” می‌نامند. این آدرس رایانه را قادر می‌سازد تا اطلاعات را دریافت و ارسال نماید.

می‌توان آدرس IP را به آدرسی كه روی نامه نوشته می‌شود تشبیه كرد. این آدرس مشخص می‌كند كه اطلاعات از طرف كدام دستگاه فرستاده شده و كدام دستگاه باید آنرا دریافت كند. یکی از تکنیک های پلیس سایبری برای یافتن متخلفان اینترنتی، همین IP به جا مانده از آنان در نقاط مختلف است.

حتی در حالتی که دستگاه به یک شبکه حقیقی متصل نیست هم می‌توان به آن یک آدرس IP اختصاص داد و یک شبکه مجازی ایجاد کرد.

 URL : Uniform Resource Locater  آدرسی كه به يك صفحه Web يا هر منبعی بر روی وب جهانی و به طور كلي اينترنت اشاره ميكند URL ناميده ميشود . URL ساختاری دارد كه بيان ميكند چگونه ميتوان به يك منبع خاص دسترسی پيدا كرد و در واقع اين اطلاعات حاوی اطلاعاتی درباره نام كامپيوتر ميزان و راه دسترسی به آن است .

( HTML( Hyper Text Markup Language   يك زبان برنامه نويسی coding می باشد كه ميتواند multimedia ( صورت و تصوير و عكس ) را به زبان coding ارســــال كند و يك Browser می تــواند اين كدها را به شكل صفحه عاری نمايش دهد .
مبتنی که در يک فايل HTML وجود دارد را می توان به دو مقوله کلی تقسيم کرد:
۱- مضمون (يا محتوی): آنچه که کاربران می بينند و می خوانند.
۲- برچسب: کدهای خاصی که برای فرمت کردن محتويات صفحه وب، تعريف ابر لينک ها، نمايش تصاوير و کارهايی از اين قبيل، بکار می روند.
تشخيص محتويات يک فايل HTML از برچسب های آن بسيار ساده است چون برچسب ها هميشه بين <…> (tag) محصور می شوند. هر چيزی که بين < > قرار داشته باشد، بر چسب است و ساير چيزها محتويات فايل HTML هستند. اکثر بر چسب های HTML ( ولی نه تمام آنها) به صورت زوج هستند.

(WWW (World Wide Web  يا همان تار جهان گستر وب که بعد از (HTTP://) در يک آدرس اينترنتي (URL)  مي آيد و مشخص کننده صفحات وب در اينترنت است.

(FTP (File Transfer Protocol استفاده از اين سرويس مي توانيد به رايانه اي که سرويس دهنده ي FTP است ،وصل شويد و پرونده ي به اشتراک گذاشته شده را به رايانه خود منتقل کنيد.

 (DNS (Domain Name System: در اینترنت برای آدرس دهی صفحات وب از سیستم نام گذاری محدوده (DNS) استفاده می شود.

 Web Log وبلاگ ترکیبی است از دو کلمه ی   (web)و (log) به معنی ثبات وقایع روزانه است.
Image Map   يك تصوير است كه هر قسمت از تصوير ميتواند ما را به قسمتهای مختلف Link کند.
Domain Name   يك اسم است كه در نقش آدرس اينترنتی ما استفاده ميشود و شكل مجازی IP يك سايت اينترنتی محسوب ميشود .
هر دامنه اختصاصی شامل سه ناحيه است . به هر يک از اين قسمت ها، زير ناحيه گفته ميشود و هر کدام مفهوم خاصی دارند. قسمت آخر نام ناحيه معرف نوع سايت است:
شرکتهای تجاری (com)، موسسات آموزشی (edu)، نظامی (mil)، سازمانهای دولتی (gov) و موسسات غيرانتفاعی (org). نوع سازمان net هم وجود دارد که معمولا توسط شرکتهایی که خدمات شبکه ارائه می کنند، استفاده می شود.
همچنين آخرين قسمت نام ناحيه می تواند معرف کشور باشد ir برای ایران، uk برای انگلستان، jp برای ژاپن، se برای اسپانيا و از اين قبيل. البته در آمريکا هم می توان از پسوند us استفاده کرد.
دومين زير ناحيه (از راست) معمولا نشان دهنده نام سازمان مالک نام ناحيه (آدرس) است. مثلا زير ناحيه ac معرف موسسات دانشگاهي است.
سومين زير ناحيه (يا اولين از چپ) نام کامپيوتر در ناحيه مشخص شده است. در اين قسمت اغلب از کلمه www استفاده ميشود تا نشان دهد که اين کامپيوتر يک ميزبان وب است ولي اين به هيچ وجه يک قيد الزامی نيست. اگر ميل داشته باشيد می توانيد هر نامی به کامپيوترهای ميزبان ناحيه خود بدهيد.

 Web Hosting نگهداری صفحات اختصاصی و سایتهای اینترنتی بر روی سرویس دهنده وب را hosting گويند .

Submit  گزينه ای است كه در فرمهای اينترنتی ظاهر ميشود و پس از پر كردن فرم جهت تقاضای عضويت به site صاحب فرم ارسال ميشود تا در آنجا بطور اتوماتيك توسط نرم افزار CGI تحليل شود و پاسخ آن به ما داده شود.

تجارت شركت با شركت (B2B (Business to Business Applications

 مدلي از تجارت الكترونيك كه در آن خريدار و فروشنده هر دو سازمان يا شخص حقوقي هستند

تجارت شركت با مشتري (B2C (Business to Customer Applications

حفاظت کامپيوتري Computer Security

 مراحل ضروري براي محافظت از کامپيوتر و اطلاعات موجود در آن. بر روي سيستم هاي بزرگ و يا سيستم هايي که داده مالي يا محرمانه را پردازش مي کنند؛ برقراري امنيت کامپيوتري مستلزم نظارت حرفه اي است که مجوزهاي قانوني و فني را اعمال مي کند

چرخه عمر پروژه Project Life Cycle

 مجموعه اي از فازهاي متوالي پروژه که نام و تعدادشان توسط نيازهاي کنترلي سازمان يا سازمان هاي درگيردر پروژه تعيين مي شود.

بانکداري الکترونيک e-Banking

 بسياري از بانكها ارايه اينترنتي و ديگر خدمات را در فرآيند انجام كار ايجاد كردهاند. از طريق بكارگيري سيستمهاي ارتباط از راه دور و فناوري ها، بانك ها ميتوانند به مشتريان دسترسي پيدا کرده و نه تنها اطلاعات كلي درباره خدمات، همچنين فرصت اجراي بانكداري را نيز فراهم نمايند. بانكداري الكترونيك، جديدترين راه خدمات بانكي است كه به چندين نوع از خدمات بانكي باز ميگردد. مشتريان بانك ميتوانند اطلاعات مورد نياز خود، از جمله انتقال صورت حساب، پرداخت صورت حساب و شبكه ارتباط از راه دور، بدون ترك كردن منزل يا محل کار، درخواست كنند

دولت الکترونيک E-Government

 استفاده از فناوريهاي اطلاعات و ارتباطات و بطور اخص اينترنت، جهت ايجاد ابزاري براي دستيابي به يك دولت بهتر

 درون – برون Inside-Out

 از آنجايي كه در گام “شناخت راهکارهاي بهبود و نوآوري” در روش شناسي طرح جامع سازمان، رابطه توانمندي و فرصتهاي مربوط به فناوريهاي شناسايي شده با فرآيندهاي سازماني در داخل سازمان مورد بررسي قرار ميگيرند، رويكردي حاصل خواهد شد که آن را درون – برون مي نامند

مدل سازي، شبيه سازي Modeling

 استفاده از کامپيوتر براي توضيح رفتار سيستم ها. مثلاً برنامه هاي صفحه گسترده مي تواند داده هاي مالي را پردازش کند و سلامت و فعاليت يک شرکت را نمايش دهند، تا به کمک آنها به طراحي طرح ها و پروژه-هاي تجاري بپردازند، يا اثر تغييرات پيشنهادي را در عمليات شرکت و وضعيت مالي آن مورد بررسي قرار دهند.

 استفاده از کامپيوتر براي توصيف اشياي فيزيکي و روابط بين آنها از نظر رياضي. مثلاً برنامه هاي CAD براي ايجاد نمايش هاي هندسي در صفحه نمايش، مانند اشياي فيزيکي (ابزارها، ساختمان ها، مولکول هاي پيچيده و اتومبيل ها) مورد استفاده قرار مي گيرد. در اين مدل ها، از معادلات رياضي براي رسم خط، منحني و ديگر اشکال استفاده مي شود و اين اشکال به صورت دقيق در ارتباط با يکديگر و فضاي دو بعدي يا سه بعدي که در آن رسم شده اند، قرار مي گيرند

شيء گرا (O-O (Object Oriented

 مربوط به سيستم يا زباني که استفاده از شيء را پشتيباني مي کند. در برنامه نويسي شيء گرا متغيري هم که شامل تابع و هم داده است و به صورت يک موجوديت گسسته مورد بررسي قرار مي گيرد

زبان علامت گذاري فوق متني Hyper Text Markup Language

 نوعي زبان کامپيوتري است. اطن زبان براي مستندات شبکه جهاني وب مورد استفاده قرار مي گيرد. HTML کاربردي از SGML است که برجشب هايي را براي علامت زدن عناصر متني و گرافيکي درون نوشته اي به کار مي برد تا به مرورگر وب نشان دهد که چگونه آنها را به کاربر نمايش دهد و به اعمالي از کاربر مانند فعال سازي ارتباطي به وسيله فشار ماوس يا کليد پاسخ دهد. HTML 2.0 را Internet Engineering Task Force تعريف کرده و شامل ويژگي هايي از HTML است که براي مرورگرهاي وب عموميت دارد. اين نسخه مانند نسخه سال ۱۹۹۵ ، اولين نسخه HTML است که به طور گسترده در شبکه جهاني وب به کار مي رود. HTML را در آينده کنسرسيوم شبکه چهاني وب (W3C) توسعه خواهد داد. HTML 3.2 ، آخرين استاندارد پيشنهادي است و ويژگي هاي استاندارد اوايل سال ۱۹۹۶ را تحت پوشش دارد. بيشتر مرورگرهاي وب، به ويژه Netscape Navigator و Internet Explorer ، برچسب هاي HTML بيشتري را نسبت به استاندارد کنوني تشخيص مي دهند

رابط، واسط Interface :  نقطه اي که در آن بين دو عنصر ارتباط برقرار مي شود تا آنها بتوانند با هم کار کنند؛

 نرم افزاري که برنامه اي را قادر مي سازد تا با يک کاربر، برنامه ديگري مانند سيستم عامل يا سخت افزار کامپيوتر کار کند. رابط کاربر مي تواند يک رابط سطر فرمان، منو يا رابط گرافيکي کاربر باشد.

تامين کننده سرويس اينترنت Internet Service Provider

 شرکتي که سرويس هاي اتصال اينترنت را به کاربران، شرکت ها و سازمان هاي ديگر فراهم مي آورد. برخي از ISPها، شرکت هاي بزرگ ملي و بين المللي هستند که در بسياري از مکان ها، دسترسي به اينترنت را ممکن مي سازند؛ در حالي که تعداد ديگري از آنها فقط به مکان يا منطقه خاصي محدود مي شوند.

فوق داده Meta-Data

 اطلاعاتي درباره داده ها. مثلاً عنوان، موضوع، نويسنده و اندازه فايل، اطلاعاتي است مربوط به يک فايل.

سيستم عامل، کامپيوتر Platform

 تکنولوژي پايه اي سيستم کامپيوتري. کامپيوترها دستگاه هايي لايه بندي شده اي متشکل از لايه سخت افزار تراشه، لايه ميان افزار و سيستم عامل و لايه برنامه کاربردي هستند. پايينترين لايه کامپيوتر Platform نام دارد.

دروازه، مدخل Portal

 سايتي از Web که به عنوان دريچه اي به اينترنت عمل مي کند. اين سايت مجموعه اي از پيوندها، مندرجات و سرويس هايي است که براي راهنمايي کاربران طراحي شده است. اين راهنمايي در زمينه هايي مانند خبر، هوا، سرگرمي، سايت هاي تجارتي، اتاق هاي گفتگو و غيره است.

مخزن Repository

 مجموعه اطلاعات مربوط به يک سيستم کامپيوتري

کارت هوشمند Smart Card

 در کامپيوتر و الکترونيک، برد مداري با منطقط تعبيه شده که توانايي استقلال در تصميم گيري را به آن مي دهد.

 در بانکداري و امور مالي، کارتي اعتباري که داراي مداري يکپارچه بوده و مقدار محدودي هوش و حافظه دارد

ايستگاه وب / وب گاه Website

 دسته اي از اسناد وابسته به HTML و فايل هاي وابسته به آن، برنامه ها و بانک هاي اطلاعاتي که توسط سرويس دهنده HTTP در وب جهاني به آنها سرويس داده مي شود. اسناد HTML در ايستگاه وب معمولاً حاوي يک يا چند عنوان وابسته است و از طريق فوق پيوندهايي در ارتباط با يکديگر قرار مي گيرند. بيشتر ايستگاه ها صفحه خانگي مخصوص به خود را دارند و غالباً به صورت جدولي از محتويات ايستگاه مربوطع عمل مي کنند. بسياري از سازمان هاي بزرگ مانند شرکت ها، يک يا چند سرويس دهنده HTTP دارند که به يک ايستگاه وب اختصاص دارد. با وجود اين، سرويس دهنده HTTP را مي توان با چند ايستگاه کوچک وب مانند ايستگاه هاي خصوصي مورد استفاده قرار داد. کاربران براي دسترسي به ايستگاه وب، نياز به پيمايشگر وب و رابط اينترنت دارند

وب جهاني World Wide Web

 مجموعه کاملي از اسناد وفق متني با پيوند داخلي که در تمام دنيا در سرويس دهنده هاي HTTP قرار دارد. اسناد داخل وب جهاني (به نام صفحات يا صفحات وب) به زبان HTML نوشته شده اند که با URLها مشخص مي شوند و ماشين و نام مسير خاصي را معين مي کنند که توسط آن مي توان فايل را در دسترس قرار داد و از يک گروه به گروه ديکر به کاربر نهايي HTTP منتقل نمود. کدها که برچسب نام دارند، در سندHTML قرار مي گيرند و مرتبط با کلمات خاص و تصاويري در سند با URLهايي هستند که کاربر مي تواندبه فايل ديگري که ممکن است ناقص هم باشد، با فشار بر کليد يا دکمه ماوس دسترسي پيدا کند. اين فايل ها ممکن است حاوي متن (با فونت ها و روش هاي مختلف) ، تصاوير گرافيکي، فايل هاي سينمايي و صوت هايي به صورت ريزبرنامه هاي جاوا، کنترل هاي ActiveX يا ديگر برنامه هاي نرم افزاري باشند، و اين زماني است که کاربر با فشار بر دکمه ماوس آنها را بر روي ي: خط ارتباطي فعال مي کند. کاربري که صفحه وب را مشاهده مي کند، مي تواند فايل ها را از ايستگاه FTP دريافت نموده و پيغام ها را از طريق e-mail و با استفاده از پيوندهاي واقع بر صفحه وب به کاربران ديگر ارسال کند. وب جهاني در سال ۱۹۸۹ توسط تيموتي برنرز – لي براي آزمايشگاه اروپايي فيزيک ذره اي (CERN) طراحي شد. علامت اختصاري آن www. وب جهاني را W3 ، W3 و Web نيز مي نامند

مديريت ريسک پروژه Project Risk Management

 مديريت ريسک يک فرآيند سيستماتيک براي شناسايي؛ تجزيه وتحليل و واکنش به ريسک پروژه است. فعاليت هاي اين مديرشامل افزايش احتمال رويدادهايي با نتايج مثبت و کاهش رويدادهايي که منجر به نتايج منفي مي شوند. مديريت ريسک پروژه شامل فرايندهاي طرح ريزي مديريت ريسک؛ شناسايي ريسک؛ تجزيه و تحليل کيفي ريسک؛ تجزيه و تحليل کمي ريسک؛ برنامه ريزي پاسخگويي(واکنش) به ريسک و کنترل و نظارت بر ريسک مي باشد

قالب ، فرمت Format

 به طور کلي ساختار يا ظاهر واحد داده اي؛

 آرايش داده ها درون فايلي که معمولاً امکان خواندن يا نوشتن فايل را توسط برنامه اي فراهم مي-کند. بسياري از برنامه ها مي توانند فايل را در قالبي عمومي مانند متن ساده ASCII ذخيره کنند؛

 جانمايي نواحي ذخيره داده (شيارها و قطاع ها) بر روي ديسک؛

 ترتيب و نوع فيلدهاي درون پايگاه داده،

 مشخصه سلولي در برنامه صفحه گسترده مانند الفبايي يا عدد بودن، تعداد ارقام، به کارگيري کاما و استفاده از علائم پول رايج؛

مشخصه هايي براي قرار دادن متن در صفحه يا پاراگرافي.

 آماده سازي ديسک به منظور استفاده، با سازماندهي فضاي ذخيره آن به مجموعه اي از قسمت ها که هر قسمت را سيستم عامل مي تواند طوري در سطح ديسک قرار دهد که داده مرتب شده و بازيابي گردد. وقتي ديسکي حاوي اطلاعات قالب بندي شود، اطلاعات قبلي آن پاک مي شود.

چهارچوب کاري Framework

 در برنامه نويسي شي گرا، ساختار پايه اي طراحي و قابل استفاده دوباره از کلاس هاي (رده هاي) تجريدي و به هم پيوسته تشکيل شده است. اين ساختار براي ايجاد برنامه هاي کاربردي استفاده مي شود

فناوري منسوخ شده Sunset Technologies

 فناوري هايي که قديمي و منسوه شده اند و از تاريخ معيني سازمان مجاز به بهره گيري از آنها در طرح ICT خود نخواهد بود

ارزش هاي اصلي سازمان Core Values

 اصول و ارزش هايي که موجب وجه تمايز يک سازمان با ديگر سازمان ها مي گردد. اين اصول رابطه بين يک سازمان با ذينفعان، کارکنان و مراجعين را ترسيم خواهد کرد

عوامل مهم موفقيت Critical Success Factors

 به مجموعه اقداماتي که يک گروه يا شوراي متولي يک پروژه (طرح) بايد انجام دهد، معيارهايي که بايد رعايت شود يا شاخص هاي ارزيابي عملکرد که بايد مورد توجه قرار گيرند تا يک سازمان بتواند به بقاي خود ادامه داده و در محيط خارج از سازمان و در ميان رقبا، با موفقيت ادامه حيات داشته باشد، “عوامل مهم موفقيت” و يا عوامل کليدي موفقيت، گفته مي شود

زيرساخت هاي اطلاعاتي Information Infrastructure

 به مجموعه اي از شبکه هاي ارتباطي، رايانه ها، نرم افزارها، پايگاه هاي اطلاعاتي، کاربردها، داده، خدمات امنيتي و ديگر خدمات لازم براي پردازش و جابجايي اطلاعات، گفته مي شود

سيستم اطلاعاتي اجرايي (EIS (Executive Information Systems

 مجموعه اي از ابزارها که براي سازماندهي اطلاعات به دسته ها و گزارش هاي گوناگون طراحي شده است. از آنجا که اين مجموعه بر اطلاعات تاکيد دارد، يک سيستم اطلاعاتي اجرايي با سيستم پشتيباني تصميم گيري (DSS) که براي تجزيه و تحليل تصميم گيري طراحي شده است، تفاوت دارد

طرح راهبردي فناوري اطلاعات Information Technology Strategic Plan

 طرح راهبردي سندي است که سازمان را در هماهنگي بين منابع و اعتبارات و اولويت هاي سازماني، ماموريت ها و اهداف، هدايت مي کند. بنابراين طرح راهبردي فناوري اطلاعات، طرح پويايي است که منابع فناوري اطلاعات يك سازمان اعم از زيرساختها، منابع و سيستمهاي اطلاعاتي، منابع انساني، مالي و… را در جهت حمايت و پيشبرد اهداف بلند مدت، ماموريتها و اهداف كوتاه مدت آن سازمان بسيج مينمايد.

اهداف فناوري اطلاعات Information Technology Goals

 نتايج يا خروجي هاي از پيش تعيين شده در حوزه فناوري اطلاعات که يک سازمان در يک چهارچوب زماني مشخص قصد دست يابي به آنها را دارد.

چشم انداز فناوري اطلاعات Information Technology Vision

 بيانيه چشم انداز فناوري اطلاعات، تعهد الزام آوري است به منظور ايجاد واقعيت يا واقعيت هايي که در حال حاضر يک سازمان فاقد آنها است. اين بيانيه به عنوان اصلي ترين بستري است که فلسفه وجودي سازمان را تشکيل داده و هدايت کننده سند ماموريت، بشمار خواهد رفت.

طرح ريزي راهبردي Strategic Planning

 طرح ريزي استراتژيک عبارت است از فرآيند تعيين اهداف بلند مدت طک سازمان و سپس شناسايي بهترين راه حل براي دست يابي به اهداف تعيين شده. طرح استراتژيک به سازمان اين امکان را مي-دهد تا بتواند درباره طرح جامع خود و برنامه هاي آينده، بينديشد؛ همچنين نياز ذينفعان سازمان را با طرح همسو مي سازد و به آن ضمانت اجرايي مي بخشد؛ به سازمان امکان تصميم گيري؛ اولويت بندي و حل مشکلات را مي دهد و در نهايت، سازمان را براي رويارويي با تغييرات و تسهيل کارگروهي، ياري مي کند

بهترين عملکرد Best Practice

 رفتارها و عملکردهايي که عملاًدر سازمان تجربه شده و موفقيت آنها به اثبات رسيده است

مدير ارشد اطلاعات Chief Information Officer

 مدير ارشد اطلاعات که در سازمان هاي نظامي از وي به عنوان افسر ارشد اطلاعات نام برده مي شود، به فردي اطلاق مي گردد که نظارت کلان و کنترل منابع اطلاعاتي و سيستم هاي پردازش اطلاعات سازمان را به عهده دارد. جايگاه سازماني مدير ارشد اطلاعات بستگي به فرهنگ و ساختار يک سازمان دارد. در بسياري از سازمان ها اطن جايگاه به عنوان يکي از معاونت هاي رئيس سازمان و يا جانشين يک فرمانده نيرو (مانند نيروي دريايي ايالات متحده، سال ۲۰۰۲ ميلادي) انجام وظيفه مي-کند

روش شناسي يا متدولوژي Methodology

 يک رويکرد و روش مستند شده براي اجراي فعاليت ها، بگونه اي که اين فعاليت ها از انسجام، يکپارچگي و پاسخگويي مناسب برخوردار باشند و نيز، قابليت تکراراپذيري داشته باشند

سيستم عامل Platform

 تکنولوژي پايه اي سيستم کامپيوتري. کامپيوترها دستگاه هايي لايه بندي شده اي متشکل از لايه سخت افزار تراشه، لايه ميان افزار و سيستم عامل و لايه برنامه کاربردي هستند. پايينترين لايه کامپيوتر Platform نام دارد.

طرح راهبردي فناوري اطلاعات Information Technology Strategic Plan

 طرح راهبردي سندي است که سازمان را در هماهنگي بين منابع و اعتبارات و اولويت هاي سازماني، ماموريت ها و اهداف، هدايت مي کند. بنابراين طرح راهبردي فناوري اطلاعات، طرح پويايي است که منابع فناوري اطلاعات يك سازمان اعم از زيرساختها، منابع و سيستمهاي اطلاعاتي، منابع انساني، مالي و… را در جهت حمايت و پيشبرد اهداف بلند مدت، ماموريتها و اهداف كوتاه مدت آن سازمان بسيج مينمايد.

اهداف فناوري اطلاعات Information Technology Goals

 نتايج يا خروجي هاي از پيش تعيين شده در حوزه فناوري اطلاعات که يک سازمان در يک چهارچوب زماني مشخص قصد دست يابي به آنها را دارد.

چشم انداز فناوري اطلاعات Information Technology Vision

 بيانيه چشم انداز فناوري اطلاعات، تعهد الزام آوري است به منظور ايجاد واقعيت يا واقعيت هايي که در حال حاضر يک سازمان فاقد آنها است. اين بيانيه به عنوان اصلي ترين بستري است که فلسفه وجودي سازمان را تشکيل داده و هدايت کننده سند ماموريت، بشمار خواهد رفت.

طرح ريزي راهبردي Strategic Planning

 طرح ريزي استراتژيک عبارت است از فرآيند تعيين اهداف بلند مدت طک سازمان و سپس شناسايي بهترين راه حل براي دست يابي به اهداف تعيين شده. طرح استراتژيک به سازمان اين امکان را مي-دهد تا بتواند درباره طرح جامع خود و برنامه هاي آينده، بينديشد؛ همچنين نياز ذينفعان سازمان را با طرح همسو مي سازد و به آن ضمانت اجرايي مي بخشد؛ به سازمان امکان تصميم گيري؛ اولويت بندي و حل مشکلات را مي دهد و در نهايت، سازمان را براي رويارويي با تغييرات و تسهيل کارگروهي، ياري مي کند

مدير ارشد اطلاعات Chief Information Officer

 مدير ارشد اطلاعات که در سازمان هاي نظامي از وي به عنوان افسر ارشد اطلاعات نام برده مي شود، به فردي اطلاق مي گردد که نظارت کلان و کنترل منابع اطلاعاتي و سيستم هاي پردازش اطلاعات سازمان را به عهده دارد. جايگاه سازماني مدير ارشد اطلاعات بستگي به فرهنگ و ساختار يک سازمان دارد. در بسياري از سازمان ها اطن جايگاه به عنوان يکي از معاونت هاي رئيس سازمان و يا جانشين يک فرمانده نيرو (مانند نيروي دريايي ايالات متحده، سال ۲۰۰۲ ميلادي) انجام وظيفه مي کند

روش شناسي يا متدولوژي Methodology

 يک رويکرد و روش مستند شده براي اجراي فعاليت ها، بگونه اي که اين فعاليت ها از انسجام، يکپارچگي و پاسخگويي مناسب برخوردار باشند و نيز، قابليت تکراراپذيري داشته باشند

سيستم عامل Platform

 تکنولوژي پايه اي سيستم کامپيوتري. کامپيوترها دستگاه هايي لايه بندي شده اي متشکل از لايه سخت افزار تراشه، لايه ميان افزار و سيستم عامل و لايه برنامه کاربردي هستند. پايينترين لايه کامپيوتر Platform نام دارد.

ماموريت فناوري اطلاعات Information Technology Mission

 بيانيه ماموريت عبارت است از روش کلي رسيدن به اهداف بلند مدت يک طرح IT که در طول مراحل طراحي طرح، مورد توجه قرار مي گيرد. بيانيه ماموريت بايد پاسخگوي سه سئوال کليدي زير باشد:

 ماهيت سازماني شما چيست؟

 سازمان شما چکار مي کند؟

 چرا فعاليت هاي فوق انجام مي شوند؟

 به عنوان نمونه، بيانيه ماموريت در طرح هاي جامع نظامي چنين تعريف مي شود:

 تامين اطلاعات مفيد و موثر در زمان مناسب، مكان مورد نياز و از بهترين منابع اطلاعاتي ممكن، بگونهاي كه اين اطلاعات با ملاحظات امنيتي لازم ارايه شده و براي كاربران كاملاً قابل فهم و قابل اطمينان باشد و آنها بتوانند با بهرهگيري از اين اطلاعات، ماموريت و وظايف خود را به طور موثر و كارآمد انجام دهند.

اهداف عيني فناوري اطلاعات Information Technology Objective

 يک خروجي مشخص و مرتبط با فناوري اطلاعات و ارتباطات که در صدد حمايت از يک هدف استراتژيک سطح بالاتر IT مي باشد.

راهبردهاي فناوري اطلاعات IT Strategies

 روش هايي که يک سازمان براي دست يابي به اهداف تعيين شده فناوري اطلاعات خود انتخاب مي-کند. اين روش ها ممکن است مجموعه اي از سياست ها، برنامه ها، فعاليت ها، تصميم گيري ها و… باشد که مي تواند سازمان را به اهداف فناوري اطلاعات خود برساند.

ارزيابي عملکرد Performance Measurement

 ارزيابي اثربخشي و باردهي يک عملکرد خاص، در حمايت از تحقق ماموريت ها، اهداف آرماني و اهداف عيني کمي، با بکارگيري يک معيار نتيجه گرا، قابل محاسبه و قابل کمي شدن، در مقايسه بر مبناي وضع موجود، با فعاليت ها، عمليات ها و فرآيندها. تعريف فوق، دو عنصر مهم را براي ارزيابي عملكرد تبيين ميكند:

 ايجاد ارتباط مستقيم نظام ارزيابي با مأموريتها، اهداف آرماني و اهداف عيني سازمان

 قابل كمي شدن، قابل ارزيابي بودن و مقايسه بر مبناي وضع موجود

 

نویسنده: دکتر امین گلستانی، مدیرکل نظام مدیریت امنیت اطلاعات

براي دانلود كاتالوگ ما كليك كنيد
**** ورود شما را به اين سايت علمي آموزشي خوش آمد مي گوييم و منتظر نقطه نظرات ارزشمند شما هستيم ****    
Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect. برو به بالا