نويسنده: دكتر امين گلستاني
پژوهشگر و مشاور حوزه استراتژي فناوري اطلاعات
يادآوري:
همانطور كه در مقاله قبل، روند تكامل و پيشرفت روبات‌ها را مطالعه فرموديد، كاملا مي‌توان به اهميت مطالعه اين محصول در آينده با ديدگاهي استراتژيك پي برد، چراكه آيندة روبات‌ها فقط در علوم پزشكي، مكانيك يا فضانوردي خلاصه نخواهد شد بلكه آنها در اكثر علوم، صنايع، كسب و كارها و حتي زندگي روزمره انسان راه پيدا كرده‌اند و ظاهرا بشر نيز براي اين روند پاياني را متصور نمي‌باشد. انسان حتي براي روبات‌هاي سرگرم‌كننده نيز برنامه‌هايي دارد و تلاش مي‌كند تا سال ۲۰۵۰ تيمي از روبات‌هاي فوتباليست را طراحي كند، قرار است اين روبات‌ها به ابزارهاي فوق هوشمندي مجهز شوند كه از طريق نوآوري در تاكتيك و تكنيك و طراحي سناريوهاي استراتژيك، حتي قادر به شكست تيم انساني فوتباليست‌ها نيز باشند. لذا با اين نرخ پيشرفت و تفكر، اينکه اكثر وظايف انسان‌ها به روبات‌ها واگذار شود و در هر خانه‌ای یک روبات انسان‌نما و همه‌کاره وجود داشته باشد، آيندة بعيد و دور از دسترسي به‌نظر نمي‌رسد، لذا بسيار محرز است كه روبات‌ها در آينده مي‌توانند توازن تقسيم وظايف انسان و ماشين را برهم زده، با ايجاد فرصت و تهديدات، پارادايم جديدي را براي زندگي بشر به ارمغان آورند، از اين رو، بنا به اهميت اين تاثيرات عميق، مطالعه و آينده‌پژوهي سير پيشرفت و روند دخالت روبات‌ها در زندگي بشر، مورد توجه قرار مي‌گيرد و موسسات و شركت‌هاي بسياري به جهت رصد، بررسي و پيش‌بيني آيندة پر ابهام اين محصول چالش برانگيز وارد بازار مي‌شوند.
بخش هاي مختلف روبات:
از آنجا كه رشد و توسعه روبات‌ها از اجزاي فيزيكي و علوم مرتبط به آن آغاز مي‌شود، لذا لازم است تا درباره اين حوزه بيشتر بدانيم.
بطور عمومي و اجمالي، هر روبات از بخش‌هاي كلي زير تشكيل شده است:
- واحد پردازش، تحليل و هوشمندي
- ساختمان فيزيكي
- مولد نيروي مكانيكي و محركه
- واحدهاي ورودي / خروجي
با دقت در بخش‌هاي مختلف روبات‌ها مي‌توان، متوجه شد كه هر جزئي از روبات، در تخصص يك رشته خاص از علم است اما در نهايت يك ديدگاه سيستمي و هدف‌گرا كليه اجزاي مختلف را به يكديگر پيوند مي‌زند. براي مثال بخش پردازش، تحليل و هوشمندي، در تخصص علوم فناوري اطلاعات و بخش ساختمان فيزيكي در تخصص علوم فيزيك و شيمي است لذا با هر پيشرفتي كه در يكي از اين علوم بدست مي‌آيد، تغييرات زيادي در طراحي و ساخت روبات‌ها از قرار ذيل حادث مي‌شود.
- با پيدايش هوش مصنوعي و زيرشاخه‌هاي متعدد آن اعم از ساختارهاي جديد پايگاه اطلاعاتي هوشمند، امروز شاهد ظهور روبات‌هايي هستيم كه در رفتار و تفكر، شباهت‌‌هاي زيادي به انسان دارند، آنها قادرند بخش زيادي از جزئيات يك موضوع را مورد بررسي قرار دهند و رفتاري هوشمندانه و متفكرانه از خود ارائه كنند.
- با كشف آلياژهاي سبك، مقاوم و منعطف، روبات‌ها توانسته‌اند در محيط‌هاي خاص مانند دماهاي بسيار بالا يا پايين، محيط‌هاي كم‌فشار يا پرفشار و يا حتي در بدن انسان بدون مشكل به انجام وظايف بپردازند، امروزه با كشف لايه‌هاي تركيبي در چاپگرهاي سه بعدي، روبات‌ها از ساختمان فيزيكي فوق‌العاده متفاوت و چابكي برخوردار شده‌اند.
- همواره نيروهاي پيشران و محرك در روبات‌ها به‌عنوان يك چالش اساسي مطرح بوده است چراكه در برخي موارد، توان و قدرت موتورها براي انجام كارهاي فيزيكي روبات كافي بوده اما بدليل سنگيني موتور، حرارت و صداي توليد شده، نياز به تامين انرژي موتور و يا حجم اين مولدهاي نيروي محركه مكانيكي، طراحي و ساخت روبات با چالش‌هاي اساسي مواجه مي‌شد. اما امروزه با پيشرفت علوم و توليد موتورهاي كوچك با راندمان بالا، شاهد پيدايش نسل‌هاي جديدي در روبات‌ها مانند Hector ساخته دانشگاه Bielefeld با شش پاي مستقل. روبات انسان‌نماي Romeo ساخته شركت Aldebaran با قدرت قدم زدن روي دوپا و نقشه خواني. روبات DRC-Hubo در ادامه طرح DARPA 2015 ساخته موسسه علم و تكنولوژي كره، با قدرت راه‌پيمايي روي دوپا و ساختار آلومينيومي، در پي اختراع موتورهاي Maxon EC-4Pole, EC-45 Flat, RE-40 هستيم و قطعا با اختراع مولد نيروي جديد، جهش بزرگي در صنعت روباتيك روي خواهد داد.
- يكي از وجوه تمايز علوم روباتيك و مكاترونيك در نوع جمع‌آوري و استفاده از داده‌هاي ورودي است، لذا هرچقدر يك روبات در جمع‌آوري داده‌ها و اطلاعات ورودي، موفق‌تر عمل نمايد، طبيعتا در ساير مراحل داخلي مانند پردازش، حركت، تصميم يا رفتار نيز تصوير موفق‌تري خواهد داشت. بر همين‌اساس سنسورهاي حرارتي، حركتي، نوراني، صوتي، لمسي و همچنين انواع دوربين‌ها اعم از مادون قرمز يا ديد در زير آب، به‌عنوان ابزارهاي جمع‌آوري داده موردتوجه قرار گرفته است، از طرفي پخش تصوير، صوت، نورپردازي و يا بروز ساير علائم هوشياري به نسبت اطلاعات دريافتي از واحد ورودي، مي‌تواند به‌عنوان خروجي‌هاي ديداري شنيداري يك روبات، پويايي و حس زنده بودن را القاء نمايد.
همانطور كه مي‌بينيد، پيشرفت‌هاي علوم روباتيك به‌صورت مستقيم به پيشرفت ساير علوم مرتبط، وابسته است و سير تكامل روبات‌ها مطلقا يك موضوع مستقل نخواهد بود، به همين منظور براي انجام آينده‌پژوهي، مي‌بايست ابتدا روند تاثير پيشرفت علوم بر روبات‌ها را به حيطه تحقيق كشاند تا با ديدگاهي روشن‌تر، بتوان اين مسير حركت را تخمين زد چراكه اين محصول چندمنظوره، مي‌تواند تغييرات بنياديني در نوع كسب و كار و سبك و سياق زندگي‌ها ايجاد كند. مطابق پيش‌بيني رسمي Tractica درآمد حاصل از روبات‌هاي صنعتي و غيرصنعتي از سال ۲۰۱۵ تا سال ۲۰۲۰ به بيش از هفت برابر و بالغ بر ۱۴۰بيليون دلار خواهد رسيد و اين رشد، نشان‌دهندة استقبال بازار مصرف به معناي وجود نياز و همچنين افزايش توان روبات‌ها در جلب رضايت انسان است لذا از نظر استراتژيك، بررسي روند پيشرفت علوم روباتيك براي محققين و انديشمندان آينده پژوه، يك الزام خواهد بود.
براي درك بهتر از روند رشد روبات‌ها و جايگاه حضورشان در صنعت و سازمانها، فقط چند نمونه از پيشرفت‌ها در اين عرصه به‌عنوان مثال در حوزه‌هايي مانند، انسان‌نمايي، ميزباني و پرستاري، نظامي، صنعت، ورزش و هنر كه مي‌توانند تاثيرات زيادي در سبك زندگي داشته باشند، معرفي مي‌كنيم. البته به‌ياد داشته باشيد، معمولا پروژه‌هاي طراحي و ساخت روبات‌ها از درجه اهميت و محرمانگي بالايي برخوردار هستند و بعضا براي طراحان، جنبه فوق استراتژيك دارند، لذا صرفا پاره‌اي از اخبار مربوط به دستاوردهاي برجسته بشر در حوزه روباتيك، به‌صورت علني و عمومي در دسترس خواهد بود.
حوزه انسان‌نمايي
محور تمركز و تلاش در اين حوزه، عمدتا ساخت روباتي با شكل و شمائل و رفتارهايي نزديك به انسان است.
- دانشمند ژاپني بنام هيروشي ايشي گوارا در دانشگاه اوزاكا موفق شده تا زنده‌نماترين روبات را به نام Geminoid بسازد اين روبات قادر است تا بيشتر حركات رفتاري و صحبت‌هاي افراد را تقليد و رفتاري باورنكردني و شبيه انسان از خود نشان دهد.
- ASIMO از محصولات شرکت هوندا، هنوز هم یکی از پیشرفته‌ترین روبات‌های حال حاضر دنیا به شمار می‌رود. این روبات از توانایی دویدن، بلند کردن صندلی و تشخیص چهره برخوردار است. آسیمو که شبیه یک کودک با لباس فضانوردی ساخته شده است قیمتی معادل یک میلیون دلار دارد. برای مثال، او به واسطه مشخصه‌‌های خود توانایی تمیز دادن یک صندلی از یک میز را داراست. در واقع اين روبات بر مبنای آموخته‌‌ها و چیزهایی که به ذهن سپرده است، این تشخیص و تصمیم‌گیری را انجام می‌دهد.
- Robovie II ماحصل كار مؤسسه تحقیقات پیشرفته مخابرات[۱] است و در فروشگاه بزرگ Apita Seikadai واقع در شهر كیوتو مشغول یاری رساندن به خریداران در كار خرید است. اين موسسه تصميم دارد طی دهه‌های آینده، روبات‌هایی بسازد كه افراد مسن و ناتوان جسمي را در كار خرید و یا حتی جابجایی وسایل منزلشان ياري نمايد.
- روبات انيشتين که در آزمایشگاه درک‌سنجی‌ماشینی کالیفرنیا ساخته شده، از چهر‌ه‌ای زنده‌نما و بسیار دوست داشتنی برخوردار است. این چهره که ۳۱ ماهیچه مصنوعی در آن به کاربرده شده است، می‌تواند دامنه وسیعی از احساسات ظاهری را که با آزمایش به دست آمده است، در چهره خود نشان بدهد، در مرحله بعد انيشتين باید قابلیت بروز این احساسات را در اجتماع نیز داشته باشد.
- Domo، از ابداعات شرکت Aaron Edsinger، اولین روباتی است که علاوه بر توانایی دست دادن، فرد را در آغوش می‌کشد. زمانی که حسگرهای لاستیکی تعبیه شده در نوک انگشتان این روبات توسط دست انسان لمس شوند، او ضمن تمیز دادن آن از یک شی، می‌تواند میزان انعطاف‌پذیری آن و میزان فشار لازم برای دست دادن را تخمین بزند.
- شرکت ژاپنی سافتبنک از یک روبات جدید به نام Pepper رونمایی کرده و می‌گوید این روبات می‌تواند احساسات آدمیان را تشخیص دهد. این روبات از یک “موتور عاطفی” استفاده می‌کند و با برخورداری از یک سیستم شعور مصنوعی که در بایگانی مجازی ذخیره شده، می‌تواند برخی حالات و رفتار، بیان ظاهری و آهنگ صدای انسان را تجزیه و تحلیل کند و بهترين گزينه را براي پاسخ به حالات انساني ارائه دهد.
حوزه ميزباني و پرستاري
كانون اصلي مخترعين اين حوزه، توليد روباتي براي انجام فعاليت‌هاي مربوط به نگهداري، ميزباني يا پرستاري است لذا ممكن است گاهي اين روبات‌ها با ظاهري متفاوت از انسان نيز ديده شوند.
- [۲]RIBA که شبیه به خرس تدی با قد و قواره‌ای بزرگ‌تر است، می‌تواند یک فرد ۶۱ کیلوگرمی را به داخل یا خارج تختخواب حمل کند و یا روی یک ویلچر بنشاند. طراحان RIBA در RIKEN-TRI با استفاده از یک سیستم هدایت‌گر لمسی موفق به ساخت این روبات شده‌اند.
- روبات ChihiraAico برای صحبت کردن و سرگرمی طراحی شده است. توشیبا شرکت سازنده این روبات ادعا می‌کند که این روبات واقع‌بینانه‌ترین حالت‌های چهره را دارد. حرکات آرام دست این روبات توسط ۴۳ سیلندر پنوماتیک که ۲۴ عدد آن در شانه و بازوها و ۱۵ عدد آن در صورت قرار دارد ایجاد می‌شود. این روبات می‌تواند شاد، غمگین و عصبانی شود و حتی می‌تواند گریه کند. در آینده می‌توان از این روبات برای نگهداری افراد سالمند و کار به‌عنوان یک پرستار و یا خدمتکار استفاده کرد.
- روبات ژاپنی به نام Musio با قیمت تنها ۹۹ دلار دارای الگوریتم‌های پیچیدة هوش مصنوعی است که به او اجازه می‌دهد به سادگی با انسان‌ها ارتباط تعاملی برقرار کند، این روبات می‌تواند به حمل و نقل لوازم خانگی، نظارت بر امنیت خانه، پاسخگویی به ایمیل و حتی آموزش کودکان و نگهداري سالمندان بپردازد.
- روباتVGo با سرمایه چهار هزار و ۸۳۹ دلار ساخته شده و قرار است جايگزين دانش‌آموزان بيمار در مدرسه باشد، اين روبات چهره دانش‌آموزان را از طریق دوربین وب، که به رایانه خانگی متصل است نشان مي‌دهد و دانش‌آموز را قادر مي‌سازد بدون حضور فيزيكي در كلاس به انجام تكاليف بپردازد، همچنين دانش‌آموز مي‌تواند در حياط ميان ساير هم‌كلاسي‌ها بازي و تفريح كند.
حوزه نظامي
كليه فعاليت‌هاي توليد و توسعه علوم روباتيك در خصوص دفاع، حمله يا خروج از محدوده عملكرد انسان، مانند فضا يا زيرآب، در اين حوزه قرار مي‌گيرد.
- Petman در حوزه‌هاي نظامي یک روبات انسان‌نما محسوب مي‌گردد که بخش اعظمی از فناوری خود را از روبات تمام جنگی BigDog الگو گرفته است. درحال حاضر نيز دانشگاه باک‌نل در حال طراحی روباتی انسان‌نما به نام tBot برای ارتش آمریکا است.
- روبات Dav به يك جفت دوربين و يك ميكروفن به‌همراه پردازندة صوت به‌عنوان چشم و گوش مجهز است و قدرت تشخيص حركت و حسگرهاي حرارتي اين روبات به‌صورت عجيبي به توانايي‌هاي انسان نزديك مي‌باشد.
- نیروی دریایی ایالات متحده، به تازگی یک نوع روبات ماهی به نام Robofish طراحی کرده است که می‌تواند به قلمروي محدوده‌های جنگی رفته و بدون اینکه شناسایی شود به دریافت اطلاعات بپردازد. گفتنی است، این روبات دقیقا مانند یک ماهی تن است و به سختی قابل شناسایی به‌عنوان یک روبات توسط سایر افراد است. بررسی‌ها نشان می‌دهند، این روبات با استفاده از یک بالة مصنوعي می‌تواند در سکوت و با شبیه‌سازی کامل حرکات یک ماهی، به هدف مورد نظر نزدیک شود، این روبات‌ماهی، در مواقعي توسط دسته کنترلی از راه دور نيز قابليت هدایت نيز دارد و حتی می‌تواند در اعماق مختلف آب و در شرایط دریایی پیچیده با موفقیت به شنا بپردازد.
- روبات فضانورد به نام Hedgehog می‌تواند بلغزد، بچرخد، بپرد و با سرعت بالا حرکت کند و سطح سیاره یا سیارک بیگانه را بپیماید و در صورت وجود حیات بیگانه، آن را شناسایی کند. تا به حال دو نمونه اولیه این روبات‌های شبیه به جوجه تیغی، ساخته شده است و محققان دانشگاه استنفورد آنها را توسط هواپیماهای ناسا برای تحقیق در خصوص جاذبه در سطح کره زمین در سال ۲۰۱۵ مورد آزمایش قرار داده‌اند.
- از سال ۲۰۰۶ میلادی به بعد، ناسا در ایستگاه فضایی بین المللی برای تحقیق بر روی موضوع ریزجاذبه، از روبات‌های SPHERES استفاده می‌کند. اکنون محققین مرکز بین‌المللی ناسا موفق به ساخت نسل جدیدی از اين روبات با نام Astrobee شده‌اند. اين روبات، مکعب شکل و دارای پرواز آزاد است و از یک بازوی روباتیک برای نشستن و کار کردن با اجسام بهره می‌برد، ضمن اینکه شکل کوچک و بازوی سبک اين روبات، امکان برقراري تعامل با محيط فيزيكي پيرامون خود را فراهم آورده است.
- محققان دانشگاه MIT در آزمایش‌های تکمیلی خود بر روی روبات چیتا، الگوریتمی را طراحی کرده‌اند که کمک می‌کند این روبات از روی موانع مسیر خود بپرد و در آزمايش‌هاي نظامي موفق بوده است. آخرین باری که محققان اين دانشگاه برروی روبات چیتا آزمایش‌هایی را انجام می‌دادند، موفق شده بودند تا این روبات با سرعتي معادل ۱۶ كيلومتر بر ساعت در حال دويدن از روي موانعي با ارتفاع ۳۳ سانتي متر نيز پرش كند.
حوزه ورزش و هنر
- محققان چینی دانشگاه پست و ارتباطات، واقع در شهرChongqing موفق به ساخت روبات ورزشکاری با نام Xingzhe شدند. این روبات ورزشکار با پیمودن مسافتی در حدود ۱۳۴.۰۳ کیلومتر توانست رکورد جدیدی را در کتاب گینس به نام خود ثبت کند. چهار پای این روبات چینی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که به کمک یک رایانه که وظیفه هدایت روبات را برعهده دارد، با هماهنگي يكديگر بسوي اهداف گام بردارند.
- روبات نقاش که e-David نام دارد حاصل تلاش گروهی از پژوهشگران دانشگاه کنستانس آلمان است که می‌تواند با استفاده از پنج قلم‌مو و ۲۴ رنگ، نقاشی هنرمندانه بکشد و قادر است تصمیم بگیرد حرکت بعدی قلم را کجا انجام دهد. این روبات قلم‌موها را تمیز می‌کند و از بوم عکس می‌گیرد، از این رو می‌تواند به مناطقی که به رنگ بیشتر نیاز دارند دسترسی یابد.
- iCub یکی از پیشرفته‌ترین روبات‌های اروپایی است که در نتیجه سرمایه‌گذاری کمیسیون اروپا روی طرح پنج ساله‌ای به ارزش ۷.۵ میلیون یورو خلق شده است. iCub که هم‌اکنون از توانایی سینه‌خیز رفتن و نواختن موسيقي درام برخوردار است به مرور زمان مانند یک کودک مهارت‌های جدیدی را آموزش می‌بیند. سرعت بخشیدن به توسعه این پروژه که به صورت مشارکتی در حال جریان است، میزان بالایی از نظم و دقت در تشریک مساعی را می‌طلبد.
حوزه خدمات و صنعت
- THESBOT روباتي است براي چك كردن لوله‌ها و فعلا براي استفاده در لوله‌هایی با قطر ۷۶ تا ۲۰۳ میلی‌متر صنایع نفت، گاز و آب طراحی شده است. یکی از کارکنان کمپانی سازنده، خبر از آماده بودن نسل بعدي این روبات داده است. اين روبات که توسط شرکت توکیویی HiBot ساخته شده، روبات مارپیچی است که از میان لوله‌های باریک رد شده، ویدئوهای فوری از وضعيت مسير و بدنه ارسال می‌کند و اطلاعات مورد نیاز دیگر را نیز تامین می‌نماید.
- Robomow و Mowbot دو روباتی هستند که با فناوری مشابه، کار کوتاه کردن چمن‌های باغچه و مرتب كردن حياط منازل و زمين‌هاي زراعي را بر عهده می‌گیرند.
- روبات “تادی” چهار بازو دارد که هر یک شامل ۲۲ نازل بخار و ۲۹ نازل مکنده است و وظيفه نظافت را به‌عهده دارد ولي برخلاف دیگر روبات‌های نظافتچی که فقط می‌توانند سطح زمین را تمیز کنند، تادی می‌توانند به همه جا بخزد حتی پرده‌ها. تادی یک نظافتچی کف و پارچه است و از طریق چهار بازوی خود از دیوار بالا می‌رود و می‌تواند از سطوح بلند مانند صندلی، پرده و پنجره‌ها بالا برود و خود را آویزان کند.
- روبات جدید پاركبان که Ray نام دارد هم‌اکنون یکی از همکاران اصلی و تأثیرگذار کارکنان کارخانجات آئودی به شمار می‌آید و با برخورداری از سطح جالب توجهی از هوش مصنوعی، خودروهای تولید شده را برداشته و در بهترین وضعیت ممکن جابجا و پارک می‌کند. این روبات به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که بدون نیاز به نیروهای انسانی، خودروها را از روی زمین بلند کرده و با تشخیص اینکه کدام نقطه بهترین مکان برای قرار دادن آن است، به سوی آن نقطه حرکت می‌کند. در ساختار این روبات، حسگرهای مخصوص تشخیص ابعاد و موقعیت خودرو نصب شده است تا عملکرد آن به بالاترین سطح ممکن برسد.
- یک تیم از محققین دانشگاه هنگ کنگ، روباتی خزنده طراحی کرده‌اند که می‌تواند از درخت بالا برود و در امور باغبانی و مراقبت از درخت‌ها کمک کند. این روبات که Treebot نام دارد اولین روبات خودکار است که می‌تواند مسیری را برای بالا رفتن از درخت تعیین کرده و به صورت مستقل آن را بپیماید.
فرصت‌هاي ايجاد شده توسط روباتيك
طبيعتا با پيشرفت هر شاخه‌اي از فناوري، مي‌توان شاهد ايجاد كسب و كارهاي جديد بود كه اين موضوع، مستلزم هوشياري در بازار رقابتي است تا ضمن شناسايي نيازهاي جديد بوجود آمده بتوان سهمي از بازار را به نفع سازمان تصاحب نمود، لذا با مطالعات انجام شده، مي‌توان عمده‌ترين فرصت‌هاي ايجاد شده توسط روباتيك را از ديدگاه كسب و كار سازماني به قرار ذيل مرتب نمود:
- كاهش زمان انجام فرايندهاي سازماني و صنعتي
- ايجاد يكپارچگي اطلاعاتي و سازماني
- افزايش دقت و سرعت توامان در انجام وظايف
- كاهش هزينه‌هاي خطا و عوامل مرتبط به نيروي انساني و نيازهاي او
- كاهش نرخ استفاده از نيروي انساني
- افزايش قدرت اجرايي در مناطق و محيط‌هاي خاص يا خطرناك صنعت
- ورود آسان‌تر به بازار محصولات خاص يا خطرناك
- امكان ادغام محيط‌هاي حقيقي و مجازي (مانند واقعيت مجازي و…)
- امكان ارائه خدمات ارزان‌تر و دقيق‌تر
- امكان انجام كارها و ارائه خدمات از راه دور به‌صورت ريموت
- ارائه محصولات و خدمات كاملا جديد
- حذف محدوديت‌هاي مكاني و زماني براي انجام كارها و ارائه خدمات
- تسهيل در انتقال دانش و مستندسازي‌هاي علمي و حرفه‌اي
- ايجاد بازار نيازمندي‌هاي روبات‌ها ( لوازم يدكي، برنامه‌ها، منبع تغذيه انرژي، رفع مشكلات، آموزش و…)
- افزايش توان و بهره‌وري توليد
- امكان راه‌اندازي خطوط توليد همزمان و موازي
- ادغام هوش انساني و هوش مصنوعي براي تصميم‌گيري و خلاقيت
- افزايش دقت و سرعت در تصميمات كلان سازماني
- انجام تخصصي‌تر اجزاء و فرايندهاي سازماني و صنعتي
- كاهش ضايعات و فضاي توليد كمتر
- افزايش سطح رفاه عمومي در انجام كارها
تهديدات ايجاد شده توسط روباتيك
همانطور كه پيش‌تر گفته شد، همواره فناوري‌ها به مثابه يك تيغ دو لبه عمل مي‌نمايند، لذا با ايجاد هر فرصتي مي‌بايست منتظر ظهور تهديداتي نيز بود، هرچند كه هنر مديريت مي‌تواند با دورانديشي و افزايش توان داخلي، از تهديدات، فرصت‌سازي نمايد. به هر حال با ورود روبات‌ها به عرصة سازمان و صنعت بايد به چند تهديد كلي به قرار زير توجه داشت:
- حذف يا تغيير بنيادي برخي از كسب و كارهاي سنتي
- كاهش شديد استفاده از نيروهاي انساني
- تحميل هزينه‌هاي بالاي جهت تجهيز به روبات‌ها
- شكاف فرهنگي و طبقاتي بين اجزاي جامعه بدليل تغييرات پارادايم
- عدم توجه به محيط زيست انساني، گياهي و جانوري
- امكان انعطاف نامناسب روبات‌ها در تغييرات محيطي و احتمال تصميمات نادرست
- ايجاد فاصله در روابط اجتماعي و عواطف انساني
- وابستگي بيشتر بشر به صاحبان فناوري
- ايجاد نيازهاي كاذب
- كاهش قدرت نوآوري و خلاقيت نيروهاي انساني در اتكاء و اطمينان به ماشين
- ايجاد مشكلات امنيت اطلاعات در سطحي پيشرفته‌تر
- عدم توجه روبات به موارد انساني و اخلاقي در تصميم‌گيري‌ها
- محوريت ماشين در سازمانها و افزايش ريسك در كسب و كار
- تحميل هزينه‌هاي بروزرساني تجهيزات بدليل پيشرفت سريع علوم روباتيك
- افزايش ريسك سازماني در صورت بروز تغييرات بنيادي در ساخت و عملكرد روبات‌ها
- امكان از بين رفتن حريم خصوص افراد و سازمانها
- خطرات تداخل ادراك بشر بين دنياي مجازي و حقيقي
- افزايش احتمال انحراف و توسعه موارد غيراخلاقي جامعه
- جايگزيني روبات‌محوري به جاي فرايند‌محوري در سازمان
- الزام تغييرات فرايندهاي سازماني براساس توانمندي‌هاي روبات‌ها
- افزايش توان قدرت تهاجمي (نظامي و سايبري) دارندگان فناوري روباتيك
نتيجه‌گيري
با پيشرفت علم و فناوري، توقعات و انتظارات انسان‌ها نيز افزايش مي‌يابد و به‌دنبال تحقق ايده‌هاي بزرگتري هستند. طراحي و ساخت روبات‌ها نيز يكي از اين ايده‌هاي بزرگ بوده است كه انسان‌ها موفق به عملياتي نمودن آن شده‌اند. آينده‌پژوهي علوم روباتيك نشان مي‌دهد تا كمتر از سي سال آينده، بايد منتظر حضور روبات‌هاي انسان‌نما با قدرت‌ها و قابليت‌هايي شبيه انسان در جوامع بود، روبات‌هايي كه به جز زندگي كردن، همه كارهاي فيزيكي و برخي از كارهاي متافيزيكي يك انسان را مي‌توانند با دقت، سرعت و تعداد بالاتر انجام دهند، لذا پيش‌بيني شده، نسل‌هاي آيندة روبات‌ها به سمت درك احساسات و اشتراك تجربيات پيش روند، تا جائيكه به يك ماشين خوديادگيرنده تبديل شوند و تا سال ۲۰۵۵ موضوع جديدي به نام Robotic Nationality يا مليت روباتيك را شاهد باشيم.
حضور پررنگ روبات‌هاي پيشرفته در عرصه‌هاي مختلف زندگي بشر مانند علوم مهندسي، پزشكي، علوم پايه و حتي امور تفريحي باعث شده تا توسعه اين فن از ابعاد قابل تصور فراتر رود، بطوريكه محققان دانشگاه ايالت ميشيگان آمريكا (MSU) بر روي روباتي با فناوري هوش مصنوعي در حال كار هستند كه قادر مي‌باشد، فكر كند يا حداقل از تجربياتش بياموزد. درست مانند يك كودك. لذا ورود روباتيك به عرصه سازمان و صنعت موجب ايجاد فرصت‌هاي طلايي در كسب و كار خواهد بود ضمن اينكه تهديداتي را نيز شامل مي‌شود. در اين بخش از مقاله سعي شد تا با توضيح رويه رشد روباتيك به اين فرصت‌ها و تهديدات پرداخته شود تا مديران سازمان و صنعت با ديدگاهي روشن به استقبال حضور روبات‌ها بپردازند، چراكه روباتيك مي‌تواند در بسياري از فرايندهاي كسب و كار تغييرات بنيادي ايجاد نمايد و معمولا در چنين تلاطماتي، فقط سازمان‌هايي قادر به رشد و سودآوري هستند كه رويكردي استراتژيك و عزمي دانش محور داشته باشند.
منابع
- دیوید بل، ۱۳۹۲ ، “تکنیک پالس”، ترجمه محمود دیاتی، انتشارات مصباح، ۱۳۹۲ ، چاپ هشتم، ویرایش چهارم.
- جان کریگ، ۱۳۹۰ ، “مکانیک و کنترل در روباتیک”، ترجمه مقدادي. میرفخرائی. موسسه انتشارات علمی دانشگاه صنعتی شریف، ۱۳۸۹
- Kemurdjian, V. Gromov, V.Mishkinyuk, V. Kucherenko, and P.Sologub, 1992,”Small Marsokhod Configuration”, IEEE International Conference on Robotics &Automation.
- Lauria, F., Conti, P.A., Maeusli, Van Winnendael M., and Bertrand R.,Siegwart R. “Design and Control of an Innovative Micro-Rover”, Proceedings of 5th ESA Workshop on Advanced Space Technologies for Robotic.
- Stevenson, H.H. and Jaarillo, J.C.۱۹۹۰, “A Paradigm of Entrepreneurship, Entrepreneurial Management”, Strategic Management Journal.
پي نوشت ها:
[۱] ATR
[۲] Robot for Interactive Body Assistance
